Een gids over kardemom
Duik in de zoete en kruidige complexiteit van kardemom.
Kardemom, lid van de gemberfamilie, is een wereldwijd gebruikt specerij die in allerlei zoete en hartige gerechten gebruikt wordt. Koks van over de hele wereld geven kardemom al eeuwenlang een warme, zoete twist aan koffie, rijstgerechten en gebakjes.
Als kardemom nog niet in je kruidenrek staat, wordt het hard tijd. Hieronder lees je waarom.
WAT IS KARDEMOM?
Kardemom is een specerij die wordt gemaakt van de zaaddozen van de kardemomplant, een nauwe verwant van gember en kurkuma. De driehoekige peulen van de plant bestaan uit spilvormige trossen zaden met een dunne buitenschil, die in hun geheel of gemalen gebruikt kunnen worden.
WAAR KOMT KARDEMOM VANDAAN?
Kardemom wordt gemaakt van de zaden van de Elettaria cardamomum. Het is de koningin onder de specerijen. Oorspronkelijk komt kardemom uit de vochtige bossen van Zuid-India; inmiddels wordt de specerij het meest gekweekt in India, Sri Lanka en Guatemala.
HOE SMAAKT KARDEMOM?
Groene kardemom heeft een scherpe, dennenachtige smaak en aroma, met een vleugje citroen en munt. Zwarte kardemom heeft een rokerige noot en staat bekend om zijn complexe, aardse, bitterzoete aroma. Het is het hoofdbestanddeel van elk traditioneel chai kruidenmengsel. Witte kardemom heeft een minder uitgesproken smaak – het is in feite gebleekte groene kardemom. Door het bleken worden de smaken iets doffer. Witte kardemom wordt gebruikt in lichte deegwaren en baksels, om verkleuring te voorkomen.
IN WELKE KEUKEN KAN KARDEMOM WORDEN GEBRUIKT?
Hoewel kardemom nauw wordt geassocieerd met Zuidoost-Aziatische gerechten, is het wereldwijd een geliefde specerij die gebruikt wordt in allerlei rijstgerechten uit verschillende landen, gemeenschappen en culturen, waaronder de Scandinavische, Midden-Oosterse en Arabische keuken.
Zweden is één van de landen waar de meeste kardemom wordt geconsumeerd. De specerij speelt daar een centrale rol in een iconische zoete lekkernij, de kardemummabulle: een zoet broodje met het complexe aroma van kardemom waardoor je de dennenachtige, fruitige en muntachtige smaak proeft.
Groene kardemom wordt vooral gebruikt in de Scandinavische keuken en de keuken van het Midden-Oosten. In recepten uit India en andere Aziatische landen vind je zowel zwarte als groene kardemom. Vaak wordt aangegeven welke soort gebruikt moet worden.
AANVULLENDE KRUIDEN EN SPECERIJEN
Heb je plannen om je eigen kruidenmengsels samen te stellen of vraag je je af welke andere specerijen goed samengaan met kardemom? Neem dan deze tips ter harte.
Kardemom past perfect bij kaneel, nootmuskaat en kruidnagel. Al deze specerijen komen voor in veel Indiase kruidenmengsels, waaronder garam masala. Kardemom smaakt ook heerlijk in combinatie met rozemarijn.
VERVANGINGEN VOOR KARDEMOM
Als kardemom in een recept wordt gebruikt maar je hebt het niet in huis of je denkt het niet vaak genoeg te gaan gebruiken om een potje aan te schaffen, dan zijn er een paar slimme alternatieven.
Wil je het warme aroma en de aardse smaken van kardemom evenaren, kies dan voor specerijen als piment, kaneel en nootmuskaat. Een speciaal mengsel van kaneel en gember is een prima vervanger voor kardemom, omdat de combinatie de complexiteit van de specerij nabootst.
HOE KARDEMOM TE GEBRUIKEN?
Als je op zoek bent naar een superieure smaak (en wie is dat niet), dan is het altijd beter om kardemompeulen te kopen en de zaden zelf te malen. Eenmaal gemalen verliest kardemom namelijk zijn essentiële oliën, waardoor de smaak afzwakt. De voorgemalen variant is minder sterk.
Je kunt de peulen lichtjes pletten en ze aan stoofpotten of soepen toevoegen. De buitenste peulen zullen oplossen, maar de kleine zwarte zaadjes binnenin zullen je gerecht aangenaam kruiden. Ook kun je de peulen aan kokende rijst toevoegen als extra smaakmaker. Het water neemt het aroma aan en voegt een heerlijke, bloemige noot toe. Vergeet niet de peulen te verwijderen voordat je het gerecht opdient; als je er direct in bijt, kun je een (te) heftige smaaksensatie krijgen.
Voor een spectaculaire smaak raden wij aan de groene kardemompeulen een paar minuten te roosteren in een droge koekenpan. Leg ze opzij om af te koelen en verwijder dan de zaadjes uit de peulen. Maal de zaadjes fijn in een vijzel of in een koffiemolen.
Tip: Gooi de peulen niet weg, maar bewaar ze om ze aan koffie of thee toe te voegen voor de smaak.
HOE BEWAAR IK KARDEMON?
Bewaar kardemom bij voorkeur in een luchtdichte verpakking op een koele, droge en liefst donkere plaats.
HOE LANG IS KARDEMOM HOUDBAAR?
Voorgemalen kardemom is, mits goed bewaard, acht tot negen maanden houdbaar. Rauwe kardemom is nog langer houdbaar (tot twee à drie jaar) zelfs als de kardemom op kamertemperatuur wordt bewaard. Zodra kardemomzaadjes gemalen zijn, verliezen ze snel hun smaak. Je kunt ze dus het beste zo snel mogelijk gebruiken.
KUN JE KARDEMON INVRIEZEN?
Je kunt kardemom in een luchtdichte verpakking invriezen om de houdbaarheid te verlengen. Ontdooide kardemom heeft echter niet dezelfde krachtige, pittige smaak als de verse variant.
